Rechtbank

Een rechtbank bestaat uit verschillende sectoren: civiel, straf, bestuur en kanton.

Sector civiel:
Unit handel dagvaardingen:
Behandelt alle civielrechtelijke geschillen met een belang boven de 5000 euro die niet vallen onder "de unit handel verzoekschriften & kort geding" en "de unit familie".
Unit handel verzoekschriften & kort geding:
Behandelt verzoekschriftprocedures, kort gedingen en faillissementen / schuldsaneringen.
Unit familie:
Behandelt o.a. geschillen op het gebied van huwelijk, echtscheiding, ouderlijk gezag, alimentatie.

Sector straf:
Beoordeelt strafzaken die door het openbaar ministerie (het parket) aan de strafrechter worden voorgelegd.

Sector bestuur:
Deze sector behandelt beroepszaken van private (rechts)personen tegen besluiten van publieke overheidsorganen en beroepszaken van publieke overheidsorganen onderling. Het betreft o.a. beroepszaken op het terrein van de sociale zekerheid, wet op de ruimtelijke ordening, arbeidsgeschillen van ambtenaren met hun werkgever, vreemdelingenzaken en geschillen over heffingen van lage overheden (gemeenten).

Sector kanton:
Behandelt zaken van burgers die te maken hebben met arbeidsovereenkomsten, huur en pacht, geldvorderingen en consumentenzaken tot 5000 euro. Daarnaast behandelt de kantonrechter strafzaken betreffende overtredingen en beroepen tegen administratieve boetes (de zogenaamde Mulder-zaken). Op het gebied van familierecht houdt de kantonrechter zich onder meer bezig met onderbewindstelling, machtigingen voor minderjarigen en sommige ouderlijke-gezagszaken.

Advocaat

Een advocaat en procureur heeft het alleenrecht om te procederen voor de rechtbank, met uitzondering van de sector kanton. Voor de sector kanton kan iedereen in persoon danwel als gemachtigde optreden.

Iedereen die een universitaire rechtenstudie heet afgerond kan aan de voorzitter van de rechtbank schriftelijk inschrijving als advocaat en procureur verzoeken. Een (aankomend) advocaat en procureur legt de volgende eed of belofte af:

"Ik zweer (beloof) getrouwheid aan de Koning, gehoorzaamheid aan de Grondwet, eerbied voor de rechterlijke autoriteiten, en dat ik geen zaak zal aanraden of verdedigen, die ik in gemoede niet gelove rechtvaardig te zijn. Ik zweer (beloof), dat ik mijn plichten als procureur getrouw zal vervullen."

Een advocaat is verplicht de eerste drie jaren waarin hij als zodanig is ingeschreven als stagiaire de praktijk uit te oefenen onder toezicht van een andere advocaat (de patroon). Tijdens de stage volgt de advocaat en procureur de verplichte beroepsopleiding van de Nederlandse Orde van Advocaten. Indien de stagiaire de stage en de beroepsopleiding met goed gevolg heeft doorlopen wordt de inschrijving als advocaat en procureur na 3 jaar onvoorwaardelijk.